Η ΔΑΝ Αγίου Ευστρατίου και ο Πρωθυπουργός

Δεκέμβριος 2003, Ώρα 11η πρωινή
Νήσος Άγιος Ευστράτιος
Φυλάκιο ΔΑΝ (Διοίκηση Άμυνας Νήσου)

Την ώρα που ο ήλιος βρισκόταν ήδη ψηλά, στο φυλάκιο στην κορυφή 741 όλα ήταν προβλεπόμενα. Οι 9 στρατιώτες κοιμόντουσαν του καλού καιρού με κλειστά τα πατζούρια, ο Αγιαξ, το ηλικιωμένο λυκόσκυλο – σύμβολο της στρατιωτικής δύναμης του νησιού, κυνηγούσε πρόβατα και ένας δεκανέας είχε πάει για ψάρεμα. Πρώτος άρχισε να γαβγίζει ο αλάνθαστος Αγιαξ. Λίγο αργότερα χτύπησε ένα κινητό. Ηταν ο δεκανέας. «Ρε μαλάκες, είμαι για ψάρεμα στην παραλία και πέρασε μπροστά μου ένα πολεμικό πλοίο με μια κόκκινη σημαία», είπε ο ακούραστος προστάτης των ελληνικών συνόρων και ο συναγερμός χτύπησε. Σηκώθηκα βρίζοντας σε μια χορωδία μπινελικίων, ντύθηκα πρόχειρα και άρχισα να πηγαινοέρχομαι ασκόπως καπνίζοντας. Το ίδιο και οι υπόλοιποι οκτώ. Ο δόκιμος – ο άρχοντας του στρατοπέδου – ήταν έτοιμος να βάλει τα κλάματα. Τον παρηγορήσαμε, πήραμε τηλέφωνο στην ταξιαρχία, τους αναφέραμε το γεγονός, μας απάντησαν πως ήταν απλά μια προβλεπόμενη άσκηση και μετά φτιάξαμε φραπέ. Δύσκολη κατάσταση. Η ηρεμία στο καλύτερο φυλάκιο του ελληνικού στρατού επανήλθε μόλις τα καλαμάκια ρούφηξαν τον αφρό με νόημα.
Βρισκόμασταν στην μέση του πουθενά. Για την ακρίβια 17 μίλια νοτιοδυτικά της Λήμνου, σε ένα νησί με σπηλιές, φώκιες, βράχια και ιστορία. Ήμασταν εξόριστοι λόγω μετάθεσης, αλλά την περνούσαμε φίνα. Δεν υπήρχε περίπτωση εφόδου, μόνο με ελικόπτερο ή με το Αμαρρυλίς, το ποταμόπλοιο που συνέδεε την Λήμνο με τον Αγιο Ευστράτιο το οποίο λόγω μποφόρ, μια έφτανε στο νησί, οκτώ δεν έφτανε. Στρατιωτικές διακοπές.
Αφού παρακολουθήσαμε τις μεσημεριανές επαναλήψεις στην τηλεόραση και μια ταινία της Βουγιουκλάκη, αποφάσισα πως χρειάζομαι λίγο περπάτημα. Φόρεσα τα αθλητικά μου παπούτσια, την φαρδιά μου παραλλαγή και ένα μπουφαν και κατέβηκα στο χωριό. Τέσσερα χιλιόμετρα απόσταση, μέσα σε έναν κατηφορικό δρόμο γεμάτο λακούβες, στροφές και βράχους. Σύμφωνα με τους ντόπιους κάπου εκει, ο Θεοδωράκης εμπνεύστηκε το «Βράχο, βράχο τον καημό μου». Ποτέ δεν έμαθα αν είναι αλήθεια, αλλά μου αρέσει να πιστεύω πως πράγματι έτσι είναι.
Κατέβηκα στο χωριό μετά από αρκετό περπάτημα. Ψώνισα μπριζόλες και άλλα κρεατικά για το γεύμα της επόμενης μέρας και κάθισα στο μοναδικό καφενείο του νησιού για έναν καφέ. Ήμουν αξύριστος 6 μέρες και η εικόνα μου έμοιαζε με αντάρτη. Τουλάχιστον έτσι ήθελα να νομίζω.
Τον είχα δει και άλλες φορές, αλλά ποτέ δεν είχαμε μιλήσει. Τον έλεγαν Θανάση, ήταν γύρω στα 65 και φορούσε πάντα ένα γαλάζιο πουκάμισο. Καθόταν στο ένα από τα τρία τραπέζια του καφενείου αμίλητος και σοβαρός. Κάθισα δίπλα του, έγνεψα «γεια» και παρήγγειλα έναν ελληνικό. «Έλα εδώ εσύ» μου είπε αυστηρά και κάθισα στο τραπέζι του. Χωρίς να με ρωτήσει ακύρωσε την παραγγελία μου, ζήτησε άλλο ένα ούζο και έμεινε σιωπηλός. Μόλις ήρθε το ούζο από την Μαρία, που κρατούσε το καφενείο, με ρώτησε με σοβαρή φωνή , χωρίς να με κοιτάει:
«Τους έχουμε ρε;»
«Ποιους;»
«Δεν τους είδες;»
«Ποιους;»
«Τους Τούρκους ρε. Τους έχουμε;»
Είχε δει το πρωί, όπως και όλοι οι κάτοικοι, το πλοίο να περνάει κοντά από το λιμάνι. Αποκομμένοι από πληροφόρηση, ζωή και αλήθεια, οι κάτοικοι του Αγίου Ευστρατίου ήταν πάντα μια μεγάλη απορία στο μυαλό μου. Μόλις αποκαλύπτονταν
«Τους έχουμε εύκολα. Ήρθαν για άσκηση, αλλά μην φοβάστε καθόλου. Δεν μπορούν να πλησιάσουν», απάντησα με σιγουριά, αν και το φυλάκιο και η ετοιμότητα ήταν δυο λέξεις ασύμβατες. Είχαμε κάτι παλιά όπλα κλειδωμένα, το κλειδί ήταν στην Λήμνο και τα αντιαρματικά είχαν να χρησιμοποιηθούν από το 1972. Μαχίμια.
Καθίσαμε λίγο ακόμα αμίλητοι. Η απάντηση μου τον είχε ευχαριστήσει. Είναι φοβερό πόσο εύπιστοι είναι μερικοί άνθρωποι.
«Κύριε Θανάση», βρήκα το θάρρος να ρωτήσω μετά από λίγη σιωπή ακόμα, «Γιατί πίνετε ούζο;». Ήθελα να ρωτήσω γιατί πίνει συνέχεια ούζο, αλλά δεν τόλμησα.
Κοίταξε δεξιά, στα χαμόσπιτα που είχαν αντικαταστήσει πρόχειρα – και μόνιμα – τον οικισμό που καταστράφηκε από τον σεισμό του 1968. Κοίταξε αριστερά στο θλιβερό λιμάνι όπου δεν μπορούσε να πλησιάσει πλοίο. Κοίταξε ευθεία στην άδεια πλατεία με το ταχυδρομείο, την εκκλησία και το παντοπωλείο. Έμεινε λίγο ακόμα σιωπηλός και είπε: «Και τι να κάνω δηλαδή; Περιμένω...» Δεν ρώτησα τι περιμένει. Κατάλαβα. Στραβοκατάπια, προσπάθησα - μάταια να πληρώσω – και ανέβηκα στο φυλάκιο.
Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να ξυριστώ, μέσα στις αποδοκιμασίες των συνστρατιωτών μου. Ξέθαψα τις αρβύλες και το χιτώνιο. Την επόμενη μέρα κατέβηκα προβλεπόμενος όσο ποτέ στο χωριό. Χαιρέτησα τον κυρ – Θανάση που έπινε το ούζο του. Λίγο έλειψε να τον χαιρετήσω στρατιωτικά.
Το Σάββατο ο κυρ – Θανάσης – αν συνεχίζει να περιμένει... – θα έβαλε τα καλά του. Το ίδιο και οι υπόλοιποι 300 κάτοικοι του νησιού. Οι 10 φαντάροι θα έβριζαν από τις αγγαρείες που θα είχαν υποστεί. Όταν προσγειώθηκε το ελικόπτερο με τον πρωθυπουργό και την συνοδεία του, ο κυρ – Θανάσης, φαντάζομαι, θα σηκώθηκε από το καφενείο και επίσημα θα χαιρετούσε τον Καραμανλή. Μπορεί και να του έκανε την ίδια ερώτηση που έκανε σε εμένα. Ο γερό – Αγιαξ, αν ζει, θα γάβγιζε ψηλά από το φυλάκιο...

(Κύριε Πρωθυπουργέ, είναι εύκολο να είσαι επίτιμος δημότης του Αι Στράτη. Το δύσκολο είναι να είσαι δημότης. Σκέτο.)